-
1 иметь
olmak,sahip olmak* * *врзиме́ть дом — evi olmak; ev sahibi olmak
земли́ он не име́л — toprağı yoktu; topraksızdı
име́ть пра́во на пе́нсию — emeklilik hakkına sahip olmak
пье́са име́ла тако́й успе́х, что... — oyun öyle bir başarı kazandı ki,...
••име́ть ме́сто — yer almak
име́ть тенде́нцию к ро́сту — artma eğilimi göstermek
он име́л на́глость заяви́ть, что... —...dığını beyan etmek küstahlığını gösterdi
-
2 владеть
sahip olmak; hâkim olmak* * *1) sahip / sahibi olmak2) перен. hakim olmakвладе́ть ума́ми — akıllara hakim olmak
3) ( уметь пользоваться) kullanmasını bilmekвладе́ть ру́сским языко́м — Rusçayı bilmek
4) tutmakон не владе́ет руко́й — bir kolu tutmuyor
••владе́ть собо́й — kendine hakim olmak
-
3 располагать
I несов.; сов. - расположи́ть1) yerleştirmek; sıralamakрасполага́ть кни́ги в определённом поря́дке — kitapları sıralamak
дере́вня располо́жена в киломе́тре южне́е го́рода — köy kentin bir kilometre güneyindedir
зда́ния, располо́женные на пло́щади — meydanda bulunan / kain binalar, meydandaki binalar
2) ( вызывать симпатию) sempatisini kazanmakпа́рень о́чень располага́ет к себе́ — çocuk cana yakın bir çocuktur
IIрасположи́ть к себе́ обще́ственное мне́ние — kamuoyunu kazanmak
1) sahip olmak; emrinde olmak ( иметь в своем распоряжении)располага́ть то́чными све́дениями — kesin bilgilere sahip olmak
располага́ть вое́нными ба́зами — askeri üslere sahip olmak
вы располага́ете вре́менем? — vaktiniz müsait mi?
я не располага́ю свобо́дным вре́менем — boş vaktim yoktur
вы располага́ете конкре́тными приме́рами? — elinizde somut örnekler var mı?
2) в соч.кли́мат тех мест располага́ет к разли́чным боле́зням — oranın iklimi insanı çeşitli hastalıklara anık kılar
пого́да так и располага́ет к прогу́лке — hava çık gez diyor insana
-
4 рука
kol* * *ж1) kol, el ( кисть)толщино́й с ру́ку (о косе) — bilek kadar / kalınlığında
взять ребёнка на́ руки — çocuğu kucağına almak
ходи́ть на рука́х — amuda kalkmış olarak elleri üstünde yürümek
ру́ки у него́ бы́ли в нару́чниках — bilekleri kelepçeliydi, bileklerinde kelepçe vardı
ты ему́ ру́ку не согнёшь (меряясь силами) — bileğini bükemezsin
не тро́гай рука́ми! — el sürme! elleme!
2) ( сторона) kol, sıraэ́тот дом по пра́вую ру́ку — bu ev sağ sıradadır
по пра́вую ру́ку от чего-л. — bir şeyin sağında
3) ( почерк) el yazısıписьмо́ напи́сано его́ руко́й — mektup (kendi) el yazısı ile yazılıdır
••рука́ правосу́дия — adaletin pençesi
быть в чьих-л. рука́х (находиться в полном подчинении) — birinin avucunun içinde olmak
вы́расти на рука́х у кого-л. — birinin avucunda büyümek
у него́ на рука́х больша́я семья́ — kalabalık bir aileyi geçindiriyor
она́ оста́лась с пятиме́сячным ребёнком на рука́х — kucağında beş aylık yavrusuyla kaldı
он вы́брал себе́ са́блю по руке́ — bileğine uygun bir kılıç seçti
попади́сь он мне в ру́ки,... — elime geçse... / düşse...
он собра́л всё, что попа́лось по́д руку — eline ne geçtiyse topladı
переходи́ть из рук в ру́ки — elden ele dolaşmak / geçmek
она́ мастери́ца на все ру́ки — kadının on parmağında on marifet var
держа́ть что-л. под руко́й — el altında bulundurmak
быть (всегда́) под рукой у кого-л. — birinin elinin altında olmak
ру́ки вверх! — eller yukarı!
ру́ки прочь от кого-чего-л.! — elini(zi) birinden, bir şeyden çek(in)!
рука́ о́б руку — el ele verip
мы рабо́таем рука́ о́б руку — el ele çalışıyoruz
они́ вы́шли и́з дому по́д руку — evden kolkola çıktılar
взять кого-л. по́д руку — birinin koluna girmek
взять кого-л. по́д руки — birinin iki koluna girmek
больно́го привели́ по́д руки — hasta iki kişinin kolunda geldi
у него́ там есть своя́ рука́ — orada dayısı var
из пе́рвых рук — ilk elden
из вторы́х рук — ikinci elden
ско́лько ты получа́ешь на́ руки? — senin eline ne geçiyor?
он пришёл проси́ть у отца́ руки его́ до́чери — kızı babasından istemeye geldi
у меня́ до э́того ру́ки не дохо́дят — buna elim değmiyor
у меня́ рука́ не поднима́ется на тако́е де́ло — bu işe elim varmıyor
туда́ руко́й пода́ть — orası dört adımlık bir yer
протяну́ть ру́ку дру́жбы кому-л. — dostluk elini uzatmak
пода́ть / протяну́ть ру́ку по́мощи кому-л. — yardım elini uzatmak
в э́том де́ле есть и его рука́ — bu işte onun da parmağı / eli vardır
он не подни́мет ру́ку на же́нщину — kadına el kaldırmaz o
как мо́жет подня́ться рука́ на ребёнка? — çocuğa nasıl el kalkar?
статья́ напи́сана от руки́ — yazı elle yazılmıştır
прибра́ть к рука́м — кого-л. avucunun içine almak; что-л. üstüne oturmak, iç etmek
быть у кого-л. пра́вой руко́й — birinin sağ kolu olmak
взять что-л. в свои́ ру́ки — kendi eline almak
взять полити́ческую власть в свои́ ру́ки — siyasal iktidarı eline geçirmek
держа́ть себя́ в рука́х — kendine sahip olmak
возьми́ себя́ в ру́ки! — kendine hakim ol
сосредото́читься в одни́х рука́х — tek elde toplanmak
через его́ ру́ки прошли́ со́тни докуме́нтов — onun elinden yüzlerce belge geçti
-
5 кров
м1) yer yurt; barınak (-ğı)име́ть свой кров — kendi barınağına sahip olmak
оста́ться без кро́ва — yersiz yurtsuz kalmak
лиши́ться кро́ва — yerinden yurdundan olmak
2) уст. ( крыша) dam -
6 активный
aktif,faal,enerjik* * *Ietkin; aktif; işlekакти́вная оборо́на — aktif savunma
акти́вное уча́стие в чём-л. — etkin bir biçimde katılma
игра́ть акти́вную роль — etkin bir rol oynamak
по́льзоваться акти́вной подде́ржкой масс — yığınların aktif desteğine sahip olmak
фигу́ры бе́лых бы́ли бо́лее акти́вны в чём-л. — шахм. beyazın taşları daha işlekti
••II бухг., в соч.экономи́чески акти́вное населе́ние — faal nüfus
акти́вный бала́нс вне́шней торго́вли — dış ticaret dengesi
-
7 численный
sayısal* * *чи́сленное превосхо́дство — sayısal üstünlük
чи́сленный рост — sayıca artma / artış, nicel büyüme
располага́ть чи́сленным большинство́м — sayısal çoğunluğa sahip olmak
чи́сленный соста́в э́того батальо́на — bu taburun mevcudu
-
8 широкий
geniş,enli; bol; yaygın* * *1) geniş, enli; açıkширо́кая у́лица — geniş cadde
широ́кая пло́щадь — geniş / açık meydan
широ́кая ткань / мате́рия — geniş / enli kumaş
широ́кая колея́ — ж.-д. geniş hat
2) (об одежде, обуви) bolэ́то пальто́ мне широ́ко́ — bu palto bana bol geliyor
3) engin, genişширо́кие сте́пи — engin stepler
наступле́ние на широ́ком фро́нте — воен. geniş cepheli taarruz / saldırı
4) geniş; uzunидти́ широ́ким ша́гом — uzun adımlarla yürümek
5) перен. geniş; yaygınширо́кие наро́дные ма́ссы — geniş halk yığınları
това́ры широ́кого потребле́ния — tüketim malları
широ́кие пла́ны — geniş planlar
широ́кие масшта́бы — geniş ölçüler / boyutlar
широ́кое испо́льзование чего-л. в медици́не — bir şeyin tıpta geniş ölçüde kullanılması
у него́ широ́кая нату́ра (о щедром человеке) — gönlü boldur
по́льзоваться широ́кой изве́стностью — yaygın bir şöhrete sahip olmak
••широ́кий экра́н — geniş perde
-
9 юридический
hukuki,hukuksal* * *hukuki, hukuk °юриди́ческий факульте́т — hukuk fakültesi
студе́нт юриди́ческого факульте́та — hukuklu
юриди́ческие нау́ки — hukuk bilimleri
до́ктор юриди́ческих нау́к — hukuk doktoru
прида́ть юриди́ческую си́лу чему-л. — bir şeye hukukilik kazandırmak
стать юриди́ческим владе́льцем чего-л. — bir şeye hukukça sahip olmak
••юриди́ческое лицо́ — tüzel kişi
-
10 обладать
sahip / sahibi / hamili olmakоблада́ть си́лой во́ли — irade sahibi olmak
облада́ть исто́чниками сырья́ — hammadde kaynakları (sahibi) olmak
-
11 хозяин
sahip,efendi,patron; ev sahibi* * *м1) sahip (-bi)хозя́ин коро́вы — ineğin sahibi
хозя́ин особняка́ — konağın sahibi / efendisi
2) efendiхозя́ева свое́й страны́ — ülkelerinin efendileri
быть хозя́ином положе́ния — duruma hakim olmak
он сам себе́ хозя́ин — başına buyruktur
3) patronотноше́ния ме́жду рабо́чими и хозя́евами — işçi-patron ilişkileri
4) ev sahibiхозя́ева по́ля — спорт. ev sahibi (takım)
на́ши гостеприи́мные хозя́ева — konuksever ev sahiplerimiz
к э́тому обя́зывает положе́ние хозя́ина до́ма — ev sahipliği bunu gerektiriyor
-
12 жизненно
в соч.жи́зненно ва́жная пробле́ма — yaşamsal / hayati (önemde) bir sorun
жи́зненно ва́жные райо́ны страны́ — ülkenin yaşamsal öneme sahip bölgeleri
име́ть жи́зненно ва́жное значе́ние — yaşamsal / hayati önem taşımak
быть жи́зненно заинтересо́ванным в чём-л. — bir şeyde yaşamsal / hayati çıkarı olmak
См. также в других словарях:
sahip olmak — mülkiyetinde olmak, elinde bulundurmak Her hâlde bu kız da evlenecek, çoluk çocuk sahibi olacaktı. H. E. Adıvar … Çağatay Osmanlı Sözlük
sahip — is., bi, Ar. ṣāḥib 1) Herhangi bir şey üstünde mülkiyeti olan, onu yasaya uygun bir biçimde dilediği gibi kullanabilen kimse, iye, malik Ev sahibinin yanına gidileceğini tavrıyla belli ediyordu. R. H. Karay 2) Herhangi bir niteliği olan kimse,… … Çağatay Osmanlı Sözlük
malik olmak — sahip olmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
sahip çıkmak — 1) kendinin olduğunu ileri sürmek 2) korumak, koruyucu olmak, ilgilenip gözetmek Biri paylayacak olsa öbürü çocuğa sahip çıkıp savunur. H. Taner … Çağatay Osmanlı Sözlük
formda olmak — gerekli güç ve yeteneklere sahip olmak Güreşçilerimiz formda olmak zorundadır … Çağatay Osmanlı Sözlük
taşı toprağı altın olmak — 1) arazisi çok değerli olmak 2) her türlü zenginliğe, olanağa, fırsata sahip olmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
iyesi olmak — bir şeyi elinde bulundurmak, yasaya uygun olarak dilediğince kullanabilmek, sahip olmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
örülü olmak — ed. her şeyiyle mükemmel, eksiksiz ve estetik bütünlüğe sahip bulunmak Üçüncü itiraz, aruza, bütün yüksek şiirimizin örülü olduğunu görüp de sadık kalmak isteyenlerden geliyor. Y. K. Beyatlı … Çağatay Osmanlı Sözlük
görüş birliği içinde olmak — aynı görüş ve düşünceye sahip bulunmak Rahat rahat konuştukça her bakımdan tam görüş birliği içinde olduğumuz açığa çıktı. R. Erduran … Çağatay Osmanlı Sözlük
vergi olmak — (birine) yapabilme gücüne sahip bulunmak Güzeli hiç zorlamadan ortaya koyabilmek herhâlde amatörlere vergi olsa gerek. B. R. Eyuboğlu … Çağatay Osmanlı Sözlük
yoksun olmak — belli bir şeye, sahip olamamak Kadın konularında sağduyudan hayli yoksun oluşu kalıtımsaldı. R. Erduran … Çağatay Osmanlı Sözlük